Het empathisch teveel: op naar een werkbare onverschilligheid

Ignaas Devisch is professor ethiek, filosofie en medische filosofie. Hij is verbonden aan de Universiteit Gent en de Arteveldehogeschool.

Het boek

'In een tijd waarin maatschappelijke tegenstellingen en sociale ongelijkheid op de voorgrond treden, klinkt een sterke roep om meer empathie.
Van Barack Obama en Angela Merkel tot Jesse Klaver – velen beschouwen het menselijk vermogen zich in te leven in anderen als stuwende kracht voor moreel handelen en een probaat middel tegen onverschilligheid.
Maar is empathie altijd goed? Op het niveau van de persoonlijke verhoudingen is zij wenselijk, maar empathie is geen wondermiddel waarmee we alle maatschappelijke problemen kunnen oplossen.
Een zekere onverschilligheid is gewenst en soms zelfs bittere noodzaak.
In Het empathisch teveel neemt Ignaas Devisch de lezer, uitgaande van voorbeelden uit het actuele maatschappelijke debat, mee in de geschiedenis van het denken over empathie.
Hij daagt ons uit na te denken over ons mensbeeld: schuilt in ieder mens behalve een vriend niet ook een schurk?'
Bron: De Bezige Bij
Ignaas Devisch - 'Het empathisch teveel, op naar een werkbare onverschilligheid' - 192 pagina's, ISBN 9789023449812

Recencies

VRT - "De afspraak" (22-10-2017)

Ignaas Devisch pleit voor meer (werkbare) onverschilligheid. Wat dat juist betekent, kwam hij toelichten in "De wereld vandaag" en in "De afspraak" (VRT)

Empathie heeft een keerzijde
Empathie heeft namelijk een keerzijde, benadrukt Devisch. "Ik vind het van belang dat we die keerzijde voor ogen houden, omdat dan duidelijk wordt dat empathie niet altijd geschikt is om alle verhoudingen tussen mensen te gaan reguleren."
Om zijn stelling te staven, legt Devisch uit wat er precies bij empathie gebeurt.
"We gaan eigenlijk voor iets of iemand een bepaalde vorm van betrokkenheid of sympathie voelen. Voor een bedelaar of een goed doel bijvoorbeeld. We plaatsen die persoon dan in een slachtofferpositie, want die moet wel zeer dankbaar zijn want als die niet dankbaar is, wordt mijn goed gevoel niet gestreeld."

Empathie heeft veel met je eigen goed gevoel te maken
"Empathie heeft namelijk ook veel met je eigen goed gevoel te maken. Wat we dan vaak merken is dat als bijvoorbeeld armen voedsel weigeren bij voedselbanken, dat bij de "gevers" de empathie vaak omslaat in algemene verontwaardiging en zelfs woede want "hoe durft die arme een gift te weigeren?"
Je merkt dat die omslag niet alleen heel snel gebeurt, maar ook heel andere sterke negatieve gevoelens met zich meebrengt."

Bron: VRT Nieuws, Floor Bruggeman (25-10-2017)

Het volledige gesprek uit "De afspraak" kan u via deze link bekijken.

Het Laatste Nieuws (10/03/2018)
”Wees wat vaker de koele kikker, niet alleen maar het knuffelkonijn”

De snotterindustrie
Devisch: “We hebben ideologieën en maatschappelijke autoriteiten verworpen, dus zijn we verplicht om als individu een antwoord te zoeken op al onze vragen.
Dat verklaart het toenemend belang dat we aan empathie hechten, het is een van onze leidraden geworden.”
Een dode soldaat is een tragedie. Duizend dode soldaten zijn een statistiek.
Empathie is beperkt en selectief. Pas als we het gevoel hebben het slachtoffer te kennen, kunnen we meevoelen. We worden niet warm van cijfers, wel van dat ene iconische beeld. We herinneren ons Aylan, het dode Syrische jongetje op het Turkse strand, maar besteden weinig aandacht aan honderd drenkelingen in de Middellandse Zee.
Devisch: “Het verklaart ook waarom we geboeid de geboorte van een panda volgen, maar minder betrokken zijn bij het lot van duizend vluchtelingen.
Als er elke dag duizenden panda’s zouden geboren worden, zouden we ook minder geïnteresseerd zijn. Er zit een zekere logica in.”
Empathie heeft een gezicht nodig, of dan toch tenminste een snuit. Een ziek kind wekt medeleven op, een ziekenhuis dat geld vraagt, blijft een kil gebouw en noopt niet tot medevoelen.

Bron: Het Laatste Nieuws (10/03/2018)

Knack - 'Jezus' (21/02/2018)

' Wie onophoudelijk geraakt wordt door het leed van anderen, moet voortdurend naar adem happen.
Nu kan het zeker geen kwaad om empathie en solidariteit een duwtje in de rug te geven – iedereen weet hoe guur het vandaag kan worden buiten, op straat, in het parlement, of op sociale media – maar in deze categorische vorm lijkt het een taak die alleen voor Jezus Christus is weggelegd.
Zoals de Gentse filosoof Ignaas Devisch het in zijn essay over ‘het empathisch teveel’ zegt: als we ons als individu op al het leed tegelijkertijd willen richten, dan dreigt ‘een soort van empathische burn-out’ en uiteindelijk de zelfdestructie.
De andere optie is dat we ons terugtrekken onder de kerktoren, met een eigen-volk-eerstlogica. Als alternatief schuift hij solidariteit naar voren, kouder en formalistischer dan empathie, met haar regels en procedures en kleine letters, maar ook veel redelijker.
Die solidariteit is begrensd: wetten, grondrechten of het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens helpen om de grenzen te trekken, bijvoorbeeld tussen vluchtelingen en economische migranten.'

Bron: Jezus (Bert Bultinck, hoofdredacteur van Knack)

Lees ook

• 'Het empathisch teveel' (Ignaas Devisch)
  Recensie door Mark Bienstman (link) 
  
• 'Over misbruik van empathie en solidariteit' (VRT DE Redactie - Blog Jan van Duppen, 11/09/2013)

• Hot-Issues-Belgium
• Philanthropy-Actu&Research-Belgium

Donner du sens à votre engagement

La philanthropie, c’est l’engagement passionné d’hommes et de femmes qui mettent (une partie de) leur patrimoine au service d’une bonne cause qui les anime.
Elle exerce, surtout en ces temps d’incertitude économique, un rôle indispensable et complémentaire à celui des autres acteurs.
Les philanthropes veulent agir avec efficience et cherchent à soutenir des projets en adéquation avec leur passion, leurs expériences et leur ambition.

Le Centre de Philanthropie de la Fondation Roi Baudouin est à leur disposition pour professionnaliser leur parcours.
Bénéficiant d’une longue expertise, il élabore et propose des solutions personnalisées à ceux qui veulent s’engager. 
Le Centre de Philanthropie vient de publier une brochure de 24 pages, intitulé Guide de la Philanthropie - Donner du sens à votre engagement

Sommaire de la brochure

• Le Philanthrope: à chacun son histoire
• Centre de Philanthropie: un impact maximal pour votre engagement
• Une Philanthropie à la mesure de demain
• Votre projet philanthropique en cinq étapes
• Dons et legs
• Quelles sont les formules possibles ?

La publication, qui propose divers témoignages, récits et pistes d’action, est disponible en téléchargement.

Source
Fondation Roi Baudouin (Centre de Philanthropie)

• Philanthropy-Actu&Research-Belgium

Slim vorm geven aan uw engagement

10 juli 2017 - Filantropie, dat is het gepassioneerde engagement van vrouwen en mannen die (een deel van) hun vermogen ten dienst maken aan een goed doel dat hen nauw aan het hart ligt.
Filantropie neemt, zeker in tijden van economische onzekerheid, een essentiële en aanvullende rol op naast deze van andere actors.
Filantropen steunen projecten die aansluiten bij hun passie, hun ervaring en hun ambitie. Ze willen een verschil maken.
Het Centrum voor Filantropie van de Koning Boudewijn Stichting geeft hen hiervoor de nodige professionele ondersteuning.
Het Centrum beschikt over een jarenlange ervaring, en werkt op maat oplossingen uit voor elk die zich wenst te engageren.

In deze nieuwe Filantropiegids van de Koning Boudewijn Stichting kunt u getuigenissen en verhalen lezen en de wijze van aanpak ontdekken.

Inhoud

• De Filantroop: ieder een eigen verhaal
• Centrum voor Filantropie: maximale impact voor uw engagement
• Filantropie op maat van de toekomst
• Uw filantropisch project in vij stappen
• Schenkingen en legaten
• Welke formules zijn mogelijk ?

De brochure (24 pagina's) is gratis beschikbaar via deze link.

Bron:
Koning Boudewijn Stichting (Centrum voor Filantropie)

• Philanthropy-Actu&Research-Belgium

Nederlandse tekst onderaan

Le 'Printemps de la Philantropie'
bientôt à Anvers, Namur et Bruxelles

La Fondation Roi Baudouin organise quatre rencontres sous le titre 'Le Printemps de la Philantropie', qui se dérouleront en Avril et Mai prochains.
Présentation générale du programme, publiée sur le site de la Fondation:

"Lorsque des individus, des familles ou des entreprises contribuent à des initiatives d’intérêt général, ils participent à une tradition de longue date qui fait progresser l’humanité. La philanthropie a démontré son rôle indispensable et complémentaire aux actions des pouvoirs publics, du monde associatif et du secteur privé en faveur de la société. Cette philanthropie est aujourd’hui plus dynamique que jamais.

La Fondation Roi Baudouin organise du 24 avril au 12 mai 2017 le «Printemps de la Philanthropie», en vue de promouvoir la philanthropie dans notre société. Le « Printemps de la Philanthropie » favorisera l'approfondissement de certains thèmes philanthropiques et se fera le porte-parole d'idées innovantes et de pratiques nouvelles capables d'inspirer les philanthropes (personnes, familles et entreprises) dans la façon de s'engager et d'aborder les problèmes sociétaux. À l'échelle locale, nationale, européenne ou internationale.

Philanthropes, notaires, banquiers, conseillers patrimoniaux, Fondations, gestionnaires de fortunes, Family officers, … pourront assister à 4 événements distincts et complémentaires à Anvers, Namur, Bruxelles et au sein des Institutions Européennes. 

Le Printemps de la Philanthropie fait suite aux 3 Journées de la Philanthropie organisées en 2008, 2011 et en 2014."

Lien vers le programme des différentes journées et le formulaire d'inscription: 

• 27 avril 2017 – Anvers – Les nouveaux espaces de la Philanthropie
• 4 Mai 2017 – Namur - Regards croisés sur la Philanthropie aujourd’hui
• 11 Mai 2017 – Bruxelles - Le Printemps de la Philanthropie – Soirée de clôture
• 12 Mai 2017 – Bruxelles (Europe) – Boost Philanthropy in Europe

De 'Lente van de Filantropie'
binnenkort in Antwerpen, Namen en Brussel

Wanneer individuen, families of bedrijven bijdragen aan initiatieven van algemeen belang, nemen zij deel aan een lange traditie die het algemeen belang bevordert. Filantropie heeft bewezen dat zij onmisbaar is als aanvulling op de acties van de overheid, het verenigingsleven en de privésector ten gunste van de gemeenschap. Die filantropie is vandaag dynamischer dan ooit.

De Koning Boudewijnstichting organiseert van 27 april tot 12 mei 2017 de ‘Lente van de Filantropie’ om filantropie binnen onze samenleving te promoten. De ‘Lente van de Filantropie’ wil filantropische thema’s onder de aandacht brengen en een aantal vernieuwende ideeën en nieuwe praktijken voorstellen die filantropen (individuen, families en ondernemingen) kunnen inspireren om zich te engageren en de maatschappelijke problemen aan te pakken op lokaal, nationaal, Europees of internationaal niveau.

Filantropen, notarissen, bankiers, vermogensadviseurs, stichtingen, family officers, … kunnen deelnemen aan 4 afzonderlijke en complementaire evenementen die plaatsvinden in Antwerpen, Namen, Brussel en bij de Europese Instellingen. 

Link naar het programma van elke dag:

27 april 2017 – Antwerpen – De nieuwe domeinen van de filantropie
4 mei 2017 – Namen – Gedachtewisseling over de hedendaagse filantropie
11 mei 2017 – Brussel – De Lente van de Filantropie – Slotavond
12 mei 2017 – Brussel (Europa) – Boost Philanthropy in Europe

 

 

• Philanthropy-Actu&Research-Belgium